Groen/rechts ? (NL)

First published in the Brussels newspaper Brussel Deze Week, March 29th

U ook nood aan groen/rechts ?

De verkiezingen van 8 oktober beginnen mij NU al parten te spelen. Ik ben, denk ik, politiek zwanger, want heb behoefte aan de vreemdste combinaties. En de politieke projecten zoals ze vandaag bestaan kunnen mij geen van alle bekoren. De liberalen maken hutsepot van ons én elkaar, de socialisten vallen uiteen in technocraten en kleuterjuffen, het vlaamse, christen-democratische centrumproject ruikt sterk naar boerepaardenmest, de groenen maken hooguit fluwelen vuisten, en de extremen ter linker én ter rechterzijde bieden weinig meer dan geïnstitutionaliseerde intolerantie en frustratie ! Waar kan ik terecht voor een lange termijnvisie die ecologische duurzaamheid, economische heropleving, integratie en revitalisatie van het maatschappelijke middenveld verenigt ?

Wellicht overschreeuwen alle partijen nu elkaar : hier ! bij mij ! geef mij uw stem ! nu ! Maar wat ik zoek, is misschien nog het best te omschrijven als 'groen/rechts'. (Voor het goede begrip, wat ik groen/rechts noem wil niets te maken hebben met bestaande splintergroepen aan het extreem-rechtse uiteinde van het politieke plateau die onder gelijkaardige namen opereren !)

Bestaat het ? Is er een project, partij, beleid dat liberaal gedachtengoed en groen gedachtengoed met elkaar verzoent ? Op het eerste gezicht lijken het tegengestelden. Het huidige Blauw heeft onder druk van torenhoge werkloosheid, sputterende economie en ontsporende immigratieproblematiek geen of weinig oog voor ecologie en duurzaamheid. Het huidige Groen heeft dan weer de ongezonde neiging om (ecologische) zorgzaamheid te verwarren met cultuurrelativisme en politieke correctheid. Beide ontsporingen zijn nefast. Blauw kan leren van groen om op lange termijn strategieën te ontplooien en ernaar te werken; groen kan dan weer bij centrum-rechts terecht om het sociale paternalisme en de betutteling achterwege te laten en de gemeenschap te responsabiliseren.

Welk soort maatschappelijk project valt dan potentieel onder zo'n noemer als 'groen-rechts' ? Wel, 'groen' omvat actiegebieden zoals duurzame economische ontwikkeling, alternatieve energie en energiebeleid, alternatief transport- en verkeersbeleid en de effectieve afdwinging en implementatie van wetgeving inzake milieu, openbare reinheid, voeding en recyclage. Op gemeentelijke niveau, kan het gaan over het belasten van de auto in de stad, het uitbouwen van fietswegen, openbaar vervoer, groenruimte en openbare reinheid die wérkt. 'Groen' is dan het uitbouwen van een ecologische stad, die in de transformatie van haar milieu-huishouding zèlf de motor legt voor een tewerkstellings- en economisch beleid dat steunt op innovatie, durf en vooruitdenken. Denken op lange termijn, dat niet meteen bekommerd is om zetelbehoud in de volgende verkiezingsronde...Onder 'rechts' vallen dan de denkkaders die we zullen moeten ontwikkelen inzake immigratiebeleid, integratie, de rechtstaat en de burgerlijke vrijheden en verplichtingen. Eveneens valt hier onder de uitvoering en handhaving van een gemeenschappelijk socio-moreel waardenkader, zowel via onderwijsbeleid en stimulering van het middenveld, als via repressie en bestraffing.

Stedelijk beleid zoals we dat vandaag kennen besteedt weliswaar stilaan de nodige aandacht aan leefbaarheidsproblematieken, maar is nog te sterk gestoeld op de idee dat een solidaire samenleving meteen ook maar elke vorm van overlast dient te incasseren. In Brussel is dat voornamelijk op het conto te schrijven van een anachronistische PS, die het cliëntelisme hoog in het vaandel voert. En Groen biedt daar bijzonder weinig tegengewicht, niet in de praktijk en evenmin in de retoriek. Noch Groen, noch de PS lijken open te staan voor een constructieve bevraging van de ontsporingen van het multiculturalisme. Zowel ‘rechts’ als ‘links’ worstelen permanent met het spook van het fascisme. Men heeft zich door extreem-rechts het vocabularium laten ontfutselen waarin problemen met migratie, sociale uitsluiting, culturele afzondering en veelvormige intolerantie aan de kaak worden gesteld. Politici zijn vooral bezig zichzelf te vrijwaren van het extremistische stempel, maar dat lijkt steeds sprekender op struisvogelpolitiek. De wettelijke instrumenten die ons reeds vandaag ter beschikking staan om misbruik en uitholling tegen te gaan van het welzijnsapparaat en de sociale zekerheid, blijven dode letter. De perceptie van wetteloosheid is mede verklaring voor de stadsvlucht van de middenklasse, die mijns inziens nefast is voor Brussel. En trouwens, waartoe dienen regels als ze niet worden afgedwongen ?

Wat zou ik dan graag zien gebeuren ? Op gemeentelijk niveau gaat het mij bijvoorbeeld om het volgende : dat de retributies die sinds kort gevraagd mogen worden van baasjes van in het rond schijtende honden, ook dààdwerkelijk gevraagd worden; dat schotelantennes naar beneden worden gehaald voor zover ze op voorgevels prijken en niet voldoen aan de bestaande wetgeving; dat boerka dragende moslima's beboet worden, dat handelszaken zonder vergunning worden gesloten en beboet, etc.. Dat betekent wat mij betreft niet noodzakelijk meer blauw op straat, maar wel blauw dat z'n werk doet, en parketten die hun werk doen, en magistraten die hun werk (kunnen) doen, en vooral politiek verantwoordelijken die daadwerkelijk hun verantwoordelijkheid opnemen. Wat dat laatste betreft, en zeker met betrekking tot Brussel, is de cumullijst van onze gezagsdragers vaak indrukwekkender dan hun realisaties op het terrein ! De implementatie van de regelgeving dient zich niet te beperken tot het wetboek, maar moet zich laten gevoelen in de sociale praktijk van alle dag. In wezen laat het mij koud of men dit omschrijft als ‘rechts’ of ‘blauw’ of ‘paars met bruine bollen’. Het gaat er om dat de wet wordt gehandhaafd, in functie van een middenveld dat de nodige inzet en voldoende draagkracht aan de dag legt voor een toekomstgerichte samenleving. We moeten durven eisen dat de gemeenschap – ongeacht politieke kleur, religie, herkomst of geslacht – zich achter een gedeeld project schaart. Wat wil zeggen dat ‘duikboten’, die ongemerkt de bestaande wettelijke en rechterlijke kaders aanwenden om ze onderuit te halen, moeten worden geweerd en verdreven.

De actiepunten zoals hierboven geschetst zijn niet nieuw, of revolutionair. Ze zijn terug te vinden in flarden en flitsen van de programma-intenties van alle spelers op het actuele partij-politieke spectrum. Maar geen van die spelers heeft vandaag de durf om pro-actieve en repressieve ingrepen te combineren, stimulans en bestraffing hand in hand te laten werken voor de ontwikkeling van een gedeeld en vooruitziend maatschappelijk project. Men is nog altijd of het ene of het andere. Maar we moeten durven de samenleving te organiseren volgens haar capaciteiten. Dat betreft zowel de draagkracht van moeder aarde, als het psychologische incasseringsvermogen van het individu, en alle schaaldimensies daartussen. Niets is oneindig, en een hiernamaals bestaat niet. Repressie betekent dat men de moed aan de dag legt om tot de orde te roepen diegenen die de draagkrachten van hun medeburgers, van hun omgeving en hun leefmilieu ondermijnen; Vooruitdenken betekent dan dat men de creativiteit en het overleg aan de dag legt om de toekomst zuiverder, rustiger en spiritueel voller te maken dan het heden. Adjectieven als 'vlaams', 'christelijk', 'islamitisch', 'socialistisch' enzoverderenzovoorts zijn wat mij betreft volslagen overbodig. Geen enkele zulke claim dekt de inherente heterogeniteit van onze hedendaagse samenleving. Nochtans zullen we vanuit de heterogeniteit en niets anders, moeten vertrekken als we d'r samen iets willen van maken. Elk bijvoegsel heeft de onverkwikkelijke tendens om vooral het verschil met de ander te markeren, in plaats van het werderkerige. Da's een verkeerde start, me dunkt...

Dus zeg mij, wie biedt uitkomst en toekomst ? Groen/rechts, iemand ?